Trong bối cảnh hiện đại, để biết chắc một người là nam hay nữ không phải là điều dễ dàng. Các phong trào về giới ủng hộ cộng đồng LGBT đang phát triển rất mạnh, yêu cầu luật pháp, những chế tài văn hóa xã hội công nhận họ có những quyền lợi như tất cả cộng đồng giới nói chung. Tất nhiên, vẫn đang còn nhiều những sự kì thị giới nhất định dành cho những người giới tính thứ ba.

Ranh giới giữa nam và nữ ngày càng bị thu hẹp. Bạn dễ dàng bắt gặp một người “nam” ăn mặc rất nữ tính, bạn tự hỏi rằng người này là “nam” hay là “nữ”, chúng ta không thể chắc chắn bởi vì xu thế giới trẻ pha trộn phong cách giới đang rất thịnh hành. Những ngôi sao K-pop được nhiều người nhận xét rằng: Các nam tài tử có vẻ nữ tính hơn, không còn nam tính như ngày xưa; các ngôi sao nữ ăn mặc phá cách, có thể không khác so với một chàng trai theo chuẩn xã hội thông thường. Có lẽ do những can thiệp của phẫu thuật thẩm mỹ khiến cho những nét nam nữ khó phân biệt như thế, rồi những chuẩn mực thời trang của văn hóa xã hội. Phong cách của những thần tượng ảnh hưởng mạnh tới sự xác định, đồng nhất giới cho toàn bộ giới trẻ, giới trẻ chính là bộ mặt năng động nhất của một xã hội, là những điểm nhấn quan trọng để nói về sự phát triển của một văn hóa nào đó.

Bạn không lạ khi một bạn trẻ nói rằng bạn ấy có thể thích cả nam lẫn nữ, rất nhiều bạn trẻ trả lời như thế. Những bạn trẻ khác trả lời rằng, mình không thích ai hết, có thể mình có xu hướng vô tính. Các thế hệ trước mà nghe được tâm sự của các bạn trẻ, chắc họ sẽ coi đó là một lũ điên rồ. Có thể bạn đang chắc chắn về giới của mình, có thể bạn đang băn khoăn. Thực tế là có một bộ phận không nhỏ băn khoăn về giới của mình. Vậy làm thế nào để phân biệt mình là nam hay nữ?

Thứ nhất, cần phân biệt giữa “giới” và “giới tính”. Trong những kiến thức văn hóa phổ thông, không phải ai cũng biết rằng, hai từ này bao hàm những nội hàm khác nhau. “Giới tính” là bản chất sinh học của một người, gắn với hệ thống tuyến sinh dục để phân biệt nam nữ về mặt cơ thể. Có những trường hợp bộ phận sinh dục bị ẩn, thành ra khó có thể nhận biết rõ ràng đặc tính giới tính. Đa phần những người bình thường đều có giới tính rõ ràng ngay từ khi sinh ra.

Mặt khác, “giới” mang tính biểu tượng văn hóa nhiều hơn, vừa để chỉ đặc tính sinh học, nó cũng bao hàm vai giới một người xác định là nam hay nữ_quá trình tự xác định và những đặc điểm văn hóa xã hội gắn cho một người là nam hay nữ.

Bạn sẽ xác định ngay được mình mang giới tính nào ngay khi hiểu xong hai khái niệm trừ phi bạn mang trong mình những đột biết về nhiễm sắc thể giới tính nhất định, khiến bạn không thể chắc chắn được. Thực tế đã có những cá nhân cả đời sống như một phụ nữ cho đến khi họ bị bệnh, đi siêu âm và phát hiện mình có bộ phận sinh dục nam bị ẩn. Trong trường hợp này, quả là gây hoang mang không hề nhỏ. “Giới” là một vấn đề nan giải, bạn xác định được giới tính nhưng bạn không thể chắc chắn mình thuộc “giới” nào. Bạn sẽ phải phụ thuộc vào một hàng dài các chỉ báo: Xu hướng tình dục của bạn hướng về đối tượng là nam hay nữ? Thiên hướng tính cách của bạn ngả về nam tính hay nữ tính (có thể là thói quen sinh hoạt, cử chỉ, mức độ gây hấn…)? Vai xã hội bạn đồng nhất về giới là gì (Bạn thích những công việc nam tính hay nữ tính, có một số công việc mang phong cách giới tương đối rõ ràng)? Những điều bạn thích thiên về nam tính hay nữ tính?…

Đó chỉ là một số chỉ báo đặc trưng trong rất nhiều những chỉ báo khác và càng ngày càng khó tìm ra các chỉ báo chính xác hơn vì sự trộn lẫn giới. Tựu chung lại, đó vẫn là vấn đề nan giải cho bất kì cá nhân nào trong quá trình tự xác định bản thân, trong vòng xoay không ngừng của các định chế văn hóa xã hội.

By Trần Tình

Thạc sĩ Tâm lý học. Chuyên viên trị liệu tâm lý thanh thiếu niên và người lớn. Giảng viên thỉnh giảng Khoa Tâm lý học – ĐH KHXH & NV, ĐH Quốc Gia Hà Nội

Leave a Reply