Chúng ta biết có những người cực kì nhút nhát hay một số người khoa trương quá đà, họ có vẻ không liên quan đến các vấn đề tâm bệnh, họ giống như những người không được lý trí. Chúng ta cũng có thể nhìn những người này có những bất thường về mặt tính cách. Nhưng thông thường, chúng ra coi những người nhút nhát là bình thường và chẳng có gì phải bận tâm về vấn đề ấy. Đối với nhà liệu pháp tâm lý, những nét đặc trưng tính cách cũng có thế là một dấu hiệu của tâm bệnh cần được theo dõi. Một số người có thể không lo lắng về những khiếm khuyết trong tính cách của họ cho đến khi chúng ảnh hưởng đến các chức năng xã hội. Một người đàn ông bị sa thải, một người phụ nữ mất tự tin trong tất cả các mối quan hệ xã hội, họ có thể tìm đến nhà liệu pháp tâm lý tìm sự giúp đỡ.

Liên quan đến xã hội, những vấn đề tâm bệnh chỉ thành vấn đề khi nó đe dọa sự ổn định xã hội. Xã hội cần những cá nhân sử dụng chức năng trí tuệ phục vụ cho những tác vụ mà họ đảm nhiệm, khi những cá nhân trong xã hội không sử dụng tối ưu khả năng trí tuệ của mình, xã hội ấy có thể bị trục trặc về nhiều mặt. Một nhân viên văn phòng chính phủ có thể không hoàn thành tốt nhiệm vụ của mình, điều này trở nên nghiêm trọng hơn khi những vấn đề cá nhân của anh ta khiến anh ta bắt đầu trì trệ trong công việc, gây thiệt hại đến đoàn thể, đó có thể là một mối lo ngại lớn.

Một quan tòa có thể phân xử không công bằng bởi ông ta bị trầm cảm trong khi có những sự vụ phải đợi chờ hàng năm mới có được đưa ra tòa, còn nhiều vấn đề liên quan đến sự vụ các bên liên quan. Một cặp vợ chồng mất cảm xúc và không thể hiểu nhau, vấn đề chưa liên quan đến xã hội khi cá nhân từng người vẫn đảm nhận được vai trò của mình trong xã hội. Nhưng khi mối quan hệ bị đổ vỡ, cả hai người đều trở nên cáu kỉnh, trầm cảm. Các chức năng xã hội của họ bị giảm sút, vấn đề không chỉ ảnh hưởng đến cá nhân cặp vợ chồng, nó đã gây ảnh hưởng đến những người khác cũng như vai trò xã hội họ đảm nhận. Vai trò xã hội của một cá nhân càng cao, những ảnh hưởng do vấn đề tâm lý cá nhân đến các chức năng xã hội càng lớn, có thể trước khi chúng ta nhận ra vấn đề.

Tâm lý trị liệu là một phần không thể thiếu để phục vụ xã hội với mục đích chữa trị những hành vi gây mất ổn định xã hội. Nó có thể làm vực dậy vị thẩm phán đang ở trong cơn trầm cảm, cũng có thể giúp cặp vợ chồng tìm lại được cảm xúc và tiếng nói chung giữa hai người. Với việc giúp cá nhân quay trở lại thực hiện tốt vai trò xã hội của mình, xã hội sẽ dần được hồi phục.

Liệu pháp tâm lý luôn thăm dò, tìm kiếm, chữa trị những căn nguyên gây rối loạn tâm thần, liệu pháp tâm lý vượt quá những kì vọng xã hội dành cho nó. Chẳng hạn, đối với người đàn ông bị béo phì, thay vì ngồi yên trong nhà của mình, nhà liệu pháp có thể đề xuất anh ta nỗ lực hơn nữa để cải thiện vấn đề của anh ta, anh ta cần luyện tập, có những bài tập cơ thể để giảm cân. Cải thiện chức năng của cơ thể, giống như một cỗ máy được bảo dưỡng lại khôi phục các chức năng của mình, chiếc máy không thể hoạt động tốt nếu các bánh răng bị mòn, quá tải. Đôi khi, việc thay đổi chỉ là thực hiện những bài tập đơn giản trong thời gian rảnh rỗi, thay vì chúng ta kè kè bên những thiết bị thông minh. Đối những trường hợp bệnh lý tinh thần, một nhà liệu pháp tốt có thể giúp người bệnh vượt qua vấn đề, giúp họ bắt đầu một chặng đương mới vượt trên những vấn đề tâm lý.

Vấn đề tâm lý, dù nhẹ hay nặng cũng có thể ảnh hưởng đến chất lượng đời sống cá nhân và cộng đồng. Những người có vấn đề tâm lý không thể suy nghĩ mạch lạc, trí nhớ họ bị giảm sút, mất khả nằng tưởng tượng hay những rối loạn cảm xúc. Mục đích của trị liệu tâm lý không chỉ giúp khôi phục các chức năng có sẵn của một con người, nó còn giúp họ khám phá ra những khả năng tiềm ẩn của mình.

Nguồn: Biên dịch theo Neville Symington, How to choose a psychotherapist, Karnac, 2002

By Trần Tình

Thạc sĩ Tâm lý học. Chuyên viên trị liệu tâm lý thanh thiếu niên và người lớn. Giảng viên thỉnh giảng Khoa Tâm lý học – ĐH KHXH & NV, ĐH Quốc Gia Hà Nội

Leave a Reply